Pulsoksymetr napalcowy jest niewielkim urządzeniem, służącym do szybkiego pomiaru takich parametrów życiowych jak puls (tętno) oraz saturacja (natlenienie krwi).
TU KUPISZ SPRAWDZONY PULSOKSYMETR
PULS jest falistym ruchem naczyń tętniczych zależnym od skurczów serca i od elastyczności ścian tętniczych. Tętno bada się na tętnicach powierzchniowych. Technika badania sprowadza się do uciśnięcia tętnicy w takim miejscu, w którym leży bezpośrednio pod skórą opuszkami dwóch palców. Do badania tętna nie powinno używać się kciuka, ponieważ w ten sposób można pomylić tętno badanego z własnym.
W czasie mierzenia pulsu uwagę należy zwrócić na 6 charakterystycznych cech tętna:
- częstotliwość (liczba wyczuwanych uderzeń w ciągu minuty), której wartości prawidłowe zależą w głównej mierze od wieku. W czasie badania należy pamiętać, że nie powinno się badać tętna po wysiłku fizycznym albo w stanie przeżyć emocjonalnych. Tętno może być częste (pulsus frequens) lub rzadkie (pulsus rarus). Przeciętna częstotliwość tętna jest uzależniona od wieku i prezentuje się następująco:
- u płodu: 110-150/min
- u niemowląt: 130/min
- u dzieci: 100/min
- u młodzieży: 85/min
- u dorosłych: 70/min
- u ludzi starszych: 60/min
- miarowość – tętno jest miarowe, gdy wszystkie uderzenia mają jednakową siłę, a odstępy pomiędzy nimi są jednakowe, jeśli nie mówimy o tętnie niemiarowym;
- wypełnienie – oznacza wysokość fali tętna i zależy od wypełnienia tętnicy krwią, co z kolei zależy od rzutu serca. Tętno może być wysokie, niskie, nitkowate, równe, nierówne oraz dziwaczne.
- napięcie – cecha tętna, która jest wyrazem ciśnienia tętniczego. Tętno może być twarde, miękkie a także dwubitne.
- chybkość – uzależniona jest od szybkości wypełniania się tętnicy i zapadania jej światła w okresie jednego cyklu serca. Chybkość tętna zależy od prędkości przepływu krwi i podatności ściany tętnic. W tym przypadku tętno może być chybkie lub leniwe.
- symetria – fizjologicznie tętno powinno być takie samo po lewej i po prawej stronie
Przeciętny puls w stanie spoczynku zależy głównie od wieku oraz kondycji fizycznej. Najniższe spoczynkowe tętno u osoby zdrowej, bardzo dobrze wysportowanej zanotowano u wyczynowego kolarza szosowego a wynosiło 27 uderzeń na minutę.
W poniższych tabelach przedstawione zostało tętno z podziałem na płeć i w obrębie płci z rozróżnieniem wieku oraz kondycji fizycznej*.
Jak wynika z przedstawionych w tabelach danych im gorsza kondycja, tym wyższy puls, dotyczy to zarówno kobiet jak i mężczyzn. Prawidłowy puls u mężczyzny z dobrą kondycją powinien mieścić się w granicach 62-67 uderzeń na minutę. Prawidłowy puls kobiety z dobrą kondycją to przedział 65-69 uderzeń na minutę.
Natomiast puls przekraczający 85 uderzeń na minutę charakteryzuje osoby (obu płci) o złej kondycji .
Tętno powyżej 95 uderzeń na minutę (w stanie spoczynku) jest traktowane jako nieprawidłowe. Szybsze bicie serca może wskazywać na pewne stany chorobowe lub być spowodowane innymi czynnikami. Przyspieszony puls pojawia się w okresie trawienia, podniecenia nerwowego, w chorobach gorączkowych, przyspieszonej przemianie materii, niewydolności krążenia, w czasie krwotoków. Zwolniony puls pojawia się w schorzeniach mózgowia, w zatruciach wewnątrzpochodnych oraz zewnątrzpochodnych.
Sprawdzanie pulsu może pomóc w określeniu problemów zdrowotnych. Mierzenie pulsu jest podstawowym narzędziem diagnozy, można go wykonać za pomocą łatwych w obsłudze i tanich urządzeń na przykład za pomocą pulsoksymetru napalcowego.
Pulsoksymetr napalcowy
Pulsoksymetr napalcowy, przenośny
Najlepiej, gdy jest wyraźne, dobrze wypełnione i rytmiczne tętno. Odchylenia od normy mogą oznaczać problemy zdrowotne.
Zmniejszenie tętna może pojawiać się w stanach ze zmniejszoną objętością wyrzutową serca lub w zaawansowanej miażdżycy tętnic. Tętno o zmniejszonej amplitudzie ciśnienia i zwolnionym narastaniu występuje u chorych z zaburzeniami odpływu z lewej komory. Puls o wysokiej amplitudzie ciśnienia i szybkim narastaniu pojawia się w stanach chorobowych ze zwiększoną objętością wyrzutową.
Wyróżnia się także tętno z dwoma wierzchołkami w części skurczowej tzw. tętno dwubitne.
Tętno naprzemienne natomiast to tętno, w którym regularnie i naprzemiennie pojawiają się niższe i wyższe fale tętna. Zdarza się także tętno, w którym po każdym uderzeniu zatokowym serca następuje skurcz przedwczesny.
Przyspieszona częstość serca, czyli tachykardia, jest skutkiem przyspieszenia normalnego rytmu zatokowego. Może występować na przykład w trakcie wysiłku fizycznego, czasem towarzyszy różnego rodzaju emocjom – stresowi lub radości. W tych przypadkach przyspieszony puls jest zdrową reakcją organizmu. Przyspieszona praca serca może też wiązać się z chorobami ustrojowymi: nowotwory, nadczynność tarczycy, niedokrwistość, gorączka, cukrzyca.
Zwolnienie częstości serca, czyli bradykardia, jest związane z obniżeniem częstości rytmu zatokowego. Bradykardia najczęściej wskazuje na chorobę organiczną serca i wymaga konsultacji z kardiologiem. Może także pojawić się w nadczynności tarczycy, przy guzie mózgu, schorzeniach metabolicznych.
Badanie tętna przydatne jest nie tylko kardiologom. Tętno regularnie powinny mierzyć osoby nie tylko z zaburzeniami krążenia, również osoby chore na cukrzycę czy osoby starsze.
W jaki sposób można samodzielnie wyliczyć prawidłowy puls? Maksymalna częstość serca (a więc i tętno) zależy od wieku i obliczamy ją według wzoru:
maksymalna częstość serca = 220 – wiek (w latach).
Zrównoważony wysiłek fizyczny znajduje się w przedziale 60-80% maksymalnej częstości serca. Dla osób z niewydolnością serca całkowitym przeciwwskazaniem do ćwiczeń fizycznych jest spoczynkowa częstość serca wyższa niż 110 uderzeń na minutę.
Kontrola tętna odgrywa istotną rolę w odchudzaniu, głównie gdy jest ono związane ze stosowaniem środków farmaceutycznych. Niektóre leki odchudzające mogą zwiększają pracę serca.
Puls, tętno – ciekawostki
- Jak wynika z tabeli przedstawionej powyżej osoby aktywne fizycznie mają niższe tętno od osób, które nie uprawiają sportu. Wynika to z faktu, że regularne ćwiczenia wymuszają zmiany w budowie serca: powiększone komory, przerośnięty mięsień sercowy, a w efekcie spowolnienie tętna. Jeśli osoba nie uprawia sportu a ma niskie tętno, jej puls uznawany jest za nieprawidłowy.
- Granice przeżycia człowieka to puls mieszczący się w przedziale od 40 do 226 u/min.
- Zdrowe serce dorosłego człowieka tętni 100 000 razy dziennie. U zawodowych sportowców puls spoczynkowy wynosi często 40 u/min.
- U ludzi z wysokim tętnem ryzyko śmierci spowodowanej zawałem jest o 34% większe.
- Całkowita moc ludzkiego serca podczas 80 lat życia człowieka jest taka wielka, że mogłaby wciągnąć lokomotywę na najwyższy szczyt Europy Mont Blanc, czyli 4810 m n.p.m.
- Puls u zwierząt jest w przypadku wielu gatunków całkiem różny od pulsu człowieka. Najwolniejsze tętno ma wieloryb, którego serce bije tylko 9 razy na minutę, prawidłowy puls słonia to 25 uderzeń na minutę, puls konia to 45 u/min. Najbardziej przybliżony do człowieka puls ma krowa 64 u/min i żyrafa 65 u/min. Tętno psa czy kota zależy od rasy zwierzęcia i wynosi pomiędzy 100 a 200 u/min. Im mniejsze zwierzę, tym wyższe tętno. Puls wiewiórki to 250 u/min, puls szczura 330 u/min, puls chomika 450 u/min, puls nietoperza 750 u/min. Natomiast koliber może poszczycić się rekordowym tętnem 1200 u/min.
*źródło: wikipedia.org, hasło: tętno